تغذيه در کودکان لاغری که دچار اسهال و استفراغ شدند:

تغذيه در کودکان لاغری که دچار اسهال و استفراغ شدند:

اسهال از علل مهم مورتالیتی و موربیدیتی کودکان در کشورهای در حال توسعه و نیز از علل مهم سوء تغذیه می‌باشد. در سال ۲۰۰۳ حدود ۸۷/۱ میلیون کودک زیر ۵ سال به دلیل اسهال فوت کرده که ۸۰% آن‌ها کمتر از ۲ سال داشته‌اند. در کشورهای در حال توسعه به‌طور متوسط هر کودک زیر ۳ سال در هر سال حدود ۳ بار به اسهال مبتلا می‌شود.

در طول اسهال آب و الکترولیت از دست رفته و سبب دهیدراتاسیون می‌شود. به علاوه به دلایل زیر ممکن است سوء تغذیه ایجاد شود:
۱) کاهش دریافت مواد غذایی به دلیل بی اشتهایی و عادات غلط غذایی.
۲) کاهش جذب به دلیل عبور سریع مواد غذایی، کاهش دی ساکاریدها و غلظت اسیدهای صفراوی.
۳) افزایش نیاز به مواد غذایی به دلیل افزایش نیازهای متابولیکی، ترمیم آسیب وارد به روده و جبران پروتئین از دسته رفته.
در حقیقت اسهال بیشتر یک بیماری تغذیه‌ای می‌باشد و مرگ به دلیل اسهال بیشتر در بیماران مبتلا به سوء تغذیه به خصوص نوع شدید دیده می‌شود. سوء تغذیه، خود سبب افزایش تعداد دفعات و طولانی شدن اسهال می‌شود که با تغذیه مناسب در طول اسهال و پس از آن این سیکل معیوب شکسته می‌شود.
دو اصل مهم در درمان اسهال شامل جایگزینی آب و الکترولیت و ادامه تغذیه مناسب می‌باشد. در کودک مبتلا به اسهال نباید تغذیه معمول قطع و یا رقیق شود. همیشه باید تغذیه با شیر مادر ادامه یابد. هدف از تغذیه مناسب استفاده از مواد غذایی غنی از انرژی در طول اسهال و پس از آن است. اشتها در کودکان با اسهال آبکی پس از اصلاح دهیدراتاسیون ولی در بیماران با اسهال خونی دیرتر به حال طبیعی بر می‌گردد. باید سعی شود هر چه زودتر امکان تغذیه نرمال انجام شود. تغذیه مناسب سبب تسریع در ترمیم مخاط روده و بهبود عملکرد آن و نیز بازگشت سریع‌تر عملکرد لوزالمعده، کاهش دوره بیماری و شدت اسهال و در نتیجه پیشگیری از افت وزن و سوء تغذیه می‌شود. در صورت محدود کردن یا رقیق کردن غذا، اسهال طولانی‌تر شده، عملکرد روده آهسته‌تر به نرمال برگشته و اختلال در وزن‌گیری و حتی کاهش وزن دیده می‌شود. نوع غذای مصرفی بستگی به سن کودک، پاترن غذایی قبل از بیماری و وضعیت اجتماعی بیمار دارد.
برای شیرخوار در هر سنی که باشد، باید تغذیه با شیر مادر ادامه یابد، در صورت استفاده از فرمولا، باید بدون این‌که رقیق شود، استفاده گردد. در شیرخوار بالاتر از ۶ ماه تغذیه تکمیلی بیشتر به کودک داده شود. می‌توان از ماست، سوپ، تخم‌مرغ، غلات، غذاهای نشاسته‌ای، گوشت، ماهی، حبوبات و سبزیجات استفاده کرد.
چند شرط را باید در نظر گرفت: مواد غذایی توصیه شده از نظر فرهنگی قابل قبول و دسترس باشد، کالری بالا داشته و ریز مغذی‌های اساسی را به مقدار کافی فراهم سازد، غذاهای کودک قابل هضم، تازه و خوب پخته شده باشد، کودک حداقل ۶ وعده غذا در روز دریافت نماید، از دادن نوشیدنی‌های شیرین پرهیز شود، بعد از قطع اسهال غذاهای توصیه شده ادامه یابد (تا دو هفته بعد حداقل یک وعده غذای اضافی).
در بیمار مبتلا به اسهال و استفراغ باید بیشتر از معمول مایعات داده شود مثل آب، ORS، سوپ، لعاب برنج و دوغ. در زمان استفراغ، در حجم کمتر و به دفعات بیشتر مایعات و غذا داده شود، در صورت مقاوم بودن استفراغ و یا بروز علائم کم آبی در بیمار علیرغم مایع درمانی خوراکی، ضمن توجه بیشتر به اتیولوژی آن، نیاز به دریافت مایع درمانی وریدی می‌باشد.